W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej przepisom dotyczącym przetwarzania naszego wizerunku. Zaczniemy od omówienia podstawowych zasad związanych z wykorzystaniem wizerunku.
Czym jest wizerunek ?
Wizerunek – to podobizna osoby utrwalona w postaci obrazu, rysunku, fotografii lub filmu. Wizerunek określonej osoby jest elementem kompozycji obrazu. Z bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż aby wizerunek był objęty ochroną prawa cywilnego, musi być wykonany tak aby dawał możliwość identyfikacji osoby przedstawionej, bez względu na sposób jej ujęcia (z przodu, z boku, etc.).
Do kwestii przetwarzania (utrwalania i rozpowszechniania) wizerunku odnoszą się, w szczególności 3 akty prawne:
1. Kodeks Cywilny.
Zgodnie z art. 23 Kodeksu Cywilnego, wizerunek jest zaliczany do dóbr osobistych i jest objęty ochroną na zasadach ogólnych dotyczących tychże dóbr.
2. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz.U. z 2018 r. poz. 2339) - dalej Ustawa.
Szczegółowe zasady dopuszczalności rozpowszechniania wizerunku wprowadza art. 81 Ustawy:
Art. 81 Ust. 1. Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
Art. 81 Ust. 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych; 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) – dalej RODO.
Ust. 1 Ustawy mówi o zezwoleniu, czyli zgodzie i jest on spójny z RODO, które również pozwala na rozpowszechnianie wizerunku, w przypadku jeśli zostanie wyrażona na to zgoda.
W samym RODO, wizerunek został zakwalifikowany do tzw. danych biometrycznych.
Do zgody, o której mówi Ustawa odnoszą się już zapisy art. 6 i 7 RODO.
Art. 6 ust.1 lit a) osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;
Artykuł 7 reguluje szczegółowo warunki wyrażenia zgody:
1. Jeżeli przetwarzanie odbywa się na podstawie zgody, administrator musi być w stanie wykazać, że osoba, której dane dotyczą, wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych. 2. Jeżeli osoba, której dane dotyczą, wyrażą zgodę w pisemnym oświadczeniu, które dotyczy także innych kwestii, zapytanie o zgodę musi zostać przedstawione w sposób pozwalający wyraźnie odróżnić je od pozostałych kwestii, w zrozumiałej i łatwo dostępnej formie, jasnym i prostym językiem. Część takiego oświadczenia osoby, której dane dotyczą, stanowiąca naruszenie niniejszego rozporządzenia nie jest wiążąca.
Przyjrzyjmy się jednak kwestii ustępu drugiego Ustawy, który z kolei precyzuje, kiedy zgoda na rozpowszechnianie wizerunku nie jest wymagana.
Art. 81 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku: 1) osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych; 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
W związku z powyższym:
Ad. 1) Jeśli przetwarzamy zdjęcie osoby, która sprawuje funkcję publiczną, społeczną lub zawodową i fotografujemy ją przy wykonywaniu czynności związanych z piastowaną funkcją, to nie potrzebujemy jej zgody na rozpowszechnianie wizerunku.
Ad. 2) Rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga również zezwolenia, jeśli stanowi on jedynie element większej całości:
Zgromadzenia - które można rozumieć, w sposób formalny jako zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych (art. 3 ust. 1 ustawy z 24.7.2015 r. – Prawo o zgromadzeniach, Dz.U. 2015 r. poz. 1485);
Krajobrazu -przez krajobraz należy rozumieć postrzeganą przez ludzi przestrzeń, zawierającą elementy przyrodnicze lub wytwory cywilizacji, ukształtowaną w wyniku działania czynników naturalnych lub działalności człowieka;
lub publicznej imprezy – którą można rozumieć jako imprezę masową w rozumieniu ustawy z 20.3.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2139 ze zm.) – są to imprezy artystyczno-rozrywkowe i sportowe, a także imprezy, do których przepisów ustawy z 20.3.2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych nie stosuje się (np. imprezy organizowane w kinach, teatrach, bibliotekach, domach kultury, szkołach, placówkach oświatowych, zawody sportowe, imprezy dla pracowników);
A co należy rozumieć przez osobę stanowiącą jedynie szczegół całości ?
Z orzecznictwa sądów wynika, że obraz, w którym w przypadku usunięcia "wizerunku" danej osoby nie zmienia jego przedmiotu i charakteru samego przedstawienia, nie mówimy tu o przetwarzaniu wizerunku.
Często przytaczane jest w tym przypadku orzeczenie dotyczące zdjęć klasowych, do którego link znajduje się na dole artykułu.
Trzeba również pamiętać, że zgoda osoby na publikację wizerunku nie obejmuje zgody na samo utrwalenie wizerunku. Samo utrwalanie wizerunku, czyli wykonywanie zdjęć możemy zawsze oprzeć o motyw 47 preambuły RODO oraz artykuł 6 ust. 1 lit. f RODO, które mówią o prawnie uzasadnionym interesie administratora, w przypadku przetwarzania danych:
(47) Podstawą prawną przetwarzania mogą być prawnie uzasadnione interesy administratora, w tym administratora, któremu mogą zostać ujawnione dane osobowe, lub strony trzeciej, o ile w świetle rozsądnych oczekiwań osób, których dane dotyczą, opartych na ich powiązaniach z administratorem nadrzędne nie są interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą. Aby stwierdzić istnienie prawnie uzasadnionego interesu, należałoby w każdym przypadku przeprowadzić dokładną ocenę, w tym ocenę tego, czy w czasie i w kontekście, w którym zbierane są dane osobowe, osoba, której dane dotyczą, ma rozsądne przesłanki by spodziewać się, że może nastąpić przetwarzanie danych w tym celu.
Podsumowując:
Jeśli rozpowszechniamy wizerunek osoby fizycznej to musimy posiadać zgodę takiej osoby na jego rozpowszechnianie.
Zgoda musi być dobrowolna, łatwa do odnalezienia, czytelna i przejrzysta dla osoby, która ma ją wyrazić. Administrator musi być w stanie wykazać, że posiada taką zgodę.
Zgoda nie jest wymagana, kiedy rozpowszechniamy wizerunek osoby powszechnie znanej lub wizerunek stanowi element większej całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza lub jeśli osoba fizyczna otrzyma zapłatę za pozowanie do zdjęcia.
Warto też zwrócić uwagę, że w ramach przetwarzania wizerunku należy rozróżnić dwa różne pojęcia: utrwalanie oraz rozpowszechnianie, ponieważ w niektórych przypadkach możemy mieć prawnie uzasadniony interes, aby wizerunek danej osoby utrwalać (np. wykonywanie zdjęć podczas szkolenia/imprezy firmowej), ale następnie, aby utrwalony wizerunek rozpowszechniać (np. na stronie internetowej firmy) należy już w tym celu uzyskać zgodę takiej osoby.
W razie jakich pytań zapraszamy do kontaktu.
Pozdrawiamy,
Zespół rodo.pl
Źródła:
Comments